"KİMSENİN ÖLMEDİĞİ BİR GÜNÜN ERTESİYDİ”

                   “KİMSENİN ÖLMEDİĞİ BİR GÜNÜN ERTESİYDİ”

                                 “Bizi ecel gelip almaz…”

 

Yazan: Ebru Nihan Celkan                                 

Yöneten ve Oynayan: Sumru Yavrucuk

Dramaturji: Sumru Yavrucuk-Onur Coşkun

Yönetmen Yardımcısı: Onur Coşkun

Mekân Tasarımı: Başak Özdoğan

Işık Tasarımı ve uygulama: İsmail Sağır

Müzik-Ses Tasarım: Berrak Artemiz

Efekt Uygulama: Onur Kiraz

Fotoğraf: James Hughes        

Beden dili kullanımı: İlyas Odman

Final Müziği ve Kayıt: Şirin Vatan/Ceyda Pirali

 

Kumbaracı50, benim için önemli tiyatrolardan biri. Her ne kadar bugüne kadar oynadıkları her oyunu göremesem de gördüklerim beni etkilemiş ve hepsi de “derdi olan” oyunlardı. Aralık ayında yeni projeleri “6 Üstü Oyun” kapsamında altı oyunluk, her ay biri prömiyer yapacak şekilde tek oyunculu oyunların ilki “Kimsenin Ölmediği Bir Günün Ertesiydi”.

Bugüne kadar eşcinsellik temalı oyunlar izlemiştim, hatta blog sayfamda da yorumlarımı yazmıştım. Ancak “transeksüellikten” bahseden bir oyunu ilk defa izliyordum. Esmeray’ın merak ettiğim oyunu “Cadının Bohçası”nı ise kaçırmıştım. Konuyla ilgili olarak ise Türk sinemasından “Gece, Melek ve Bizim Çocuklar”, “Dönersen Islık Çal”, “Lola+ Bilidikid” filmlerini izlemiştim. Bir de If’te izlediğim ve fazlasıyla homofobik bir yapıya sahip olan toplumumuzun tamamının görmesini dilediğim “Benim Çocuğum” belgeseli var.

Konuyla ilgili olarak söylemek isterim ki, her şeyden önce toplumun bir bireyi olarak tüm bireylere saygı duymak zorundayız, sevmesek bile… Saygının sevgiden önce gelmesi gerektiğini düşünürüm. Fakat maalesef yaşadığımız toplumda saygıdan önce nefret geliyor ki nereden baksanız cinayetsiz geçen tek bir gün yok… Hatırlarsınız, yakın zamanda Doğu’da askerliğini yaptıktan sonra İstanbul’a, “normal” yaşantısına dönen Umut’un hikâyesinin anlatıldığı “Nerde Kalmıştık” oyununa dair izlenimlerimi yazmıştım bloğumda. Her iki oyun da -artık diğer oyunlarını da merak ettiğim-  Ebru Nihan Celkan’a ait ve bu oyunun kahramanının adı da “Umut”. Sanki herkesin “umut yok mu” dediği günümüzde inadına “var, hem de yanı başımızda”, (oyundan örnekleyecek olursam) “işte orada, o ağacın arkasında, bir bağırsan, dönüp bakacak” uzaklıkta… Önemli olan o umudu aşılayabilmek ve saygı duymayı öğretebilmek.

Oyunda, Umut (Sumru Yavrucuk), “bugün kimse ölmedi” diye başlıyor. Ne kadar alışılmadık değil mi? Ve güzel… Bir saat içerisinde bize çocukluğundan başlayarak, kısaca hayatını anlatıyor. Annesini, babasını, çevresini… Her ne kadar o akşam “gullum” (eğlence) yapacak olsa da bir anda gözleri doluyor, derken kahkahayı basıyor… Sorguladığım en önemli noktalardan birisi, “çocukken dua ederdim diyor, Allah’ım beni düzelt” diye, düşünün küçük bir çocuk ya da ergenliğinde biri nasıl bir baskı görüyorsa toplumdan, kendinden nefret ediyor ama asla korkak değil, her zaman hesap soruyor, gencecik çocukları bir copla yere yıkan polisten ve annesini kolluyor ya da kalkıp İstanbul’a ani bir kararla geliveriyor… Umut her zaman var, yaşadığı apartmanda onu seviyorlar, ama sevgi korumaya yetmiyor, üst kat komşusunu bir anda indirenler var, nefret baskın geliyor…

Beni etkileyen bir diğer olgu ise “bizi ecel almaz” cümlesi oldu, cahilliğime verin, ben çok uzun süre hapiste kalan ya da çok ağır toplumsal yaptırıma mahkûm bırakılan bir trans katili bilmiyorum. Ayrıca araştıracağım.

Sumru Yavrucuk’u ilk defa izledim. Dizi izlemediğimden ya da kendisinin bir filmini izlemediğim için kendisi hakkında bilgim söyleşileri ve eşin dostun “ şu dizide çok iyi oynuyor”  demesinden öteye gitmiyordu ancak bu oyundaki performansından sonra bundan sonra oynayacağı diğer oyunları da takip etmeyi istiyorum. Aynı zamanda oyunun yönetmeni de olan Yavrucuk, adeta kendinden çıkıp “Umut” oluyor. Performansının çok inandırıcı ve başarılı olduğunu söylemeliyim. Ayrıca Başak Özdoğan’ın mekân tasarımını da çok sevdim, Berrak Artemiz’in ses tasarımıyla birleşince, sahne bir anda otel odası, gece kulübü, park oluyor ve bu düzen çok başarılı bir şekilde sağlanıyor.

Son söz olarak şunu söylemeliyim, nefretin ve olumsuz duyguların toplumun kalkınmasına bir yararı olmadığı düşüncesindeyim. Saygı duyarak, iyi bir noktaya gelebiliriz ki kimse “insan eliyle” ölmesin.

                                 

“NERDE KALMIŞTIK”

                 “NERDE KALMIŞTIK”

“Bu katliamlara sesini çıkarmayanlar yıllar sonra bunların filmleri çekildiğinde izleyip ağlamasınlar. Hiç inandırıcı olmuyorlar çünkü.”

Yazan: Ebru Nihan Celkan
Yöneten: Mirza Metin
Oyuncular: Ararat Mor, Bahar Selvi, Barış Gönenen, Cem Uslu, Ceren Kıran, Doğan Keçin, Engin Aydın, Fulya Aksular, Fatih Özkan, Mertcan Kayretli, Merve Engin, Sadi Celil Cengiz

Bu aralar toplumsal duyarlılığı yüksek oyunlar izliyorum. Her biri toplumda ayrı bir yaraya parmak basıyor. Evvelki akşam Sahne Hal’de izlediğim “Nerde Kalmıştık”  her bir karakterin toplumda ayrı bir kitleye karşılık geldiği son derece dolu bir oyun. Oyun değil gerçeklik demek isterim, çünkü oyun lafı kurmaca bir durumu yansıtıyor fakat biz “Nerde Kalmıştık”ta son derece gerçekçi bir olguyla karşı karşıyayız.

Her Türk gibi asker doğan kahramanımız Umut,  Doğu’ya askere gider ve orada şiddetli bir çatışma yaşar. Bizler, geri dönüşlerle birlikte Umut’un askerden döndükten sonraki yaşantısına ve çevresiyle yaşadığı uyumsuzluğa tanık oluruz.

Her “sağlıklı” Türk erkeği az önce de yazdığım gibi erkek doğar, eli silah tutmaya başladı mı itibarı daha da artar, hele bir de birilerini öldürdü mü… İktidarın silahla bir tutulduğu bir toplumda medeniyetten bahsedebilir miyiz? Nereye kadar bahsedebiliriz? Peki, bu durumu düzeltmek için payımıza düşen nedir? O pay bize söz hakkı verir mi?

Oyundaki karakterlerden bahsetmek istiyorum biraz da size: Oyunun en önemli karakterlerinden biri pek çok insanın görüşlerini yansıttığını düşündüğüm berber dayı. İçeriğinden oyunu çok açık etmek istemediğim için bahsetmek istemiyorum ama izlemenizi tavsiye edeceğim bu oyunda berber dayıya dikkat edin derim. (Yalnızca uzun saçlı erkeklere tahammül edemediğini söylemek zorundayım bir uzun saçlı erkek olarak). Oğlu konusunda hayal kırıklığı yaşayan bir baba, suya sabuna dokunmak istemeyen bir anne (kadın kelimesinden rahatsız olur), Umut’un tek ve silahları, askerliği merak eden ve düşünmeyi düşünmeyen arkadaşı ve Umut’un bu arkadaşı aracılığıyla tanıştığı ve biri saf, biri entelektüel olan iki kadın arkadaşı, babanın yanında çalışan ve durumu “inşallah” ve “maşallah”larla kurtarmak isteyen iki tane ortak ve ayrıca askerler. Bu saydığım karakterlerin hiçbiri Umut’u anlayamaz ya da anlamak istemez. Bu saydığım karakterlerin çoğu toplumda yüzyüze gelebileceğimiz, otobüslerde, dolmuşlarda sohbetlerini duyabileceğimiz karakterler ne var ki oyunda kendimi Umut dışında hiçbiriyle özdeşleştirmedim. Entelektüel Merve karakteri ile bile. Evet, Merve okur, filmlere düşkündür ancak Umut’un psikolojisini anlamak istemez, durumu ve Umut’u, Umutlar’ı kurtaracak olan belki de Merve’lerdir. Ancak entelektüeller ve halk arasında uçurum olması bu duruma imkân vermiyor kanımca.

Oyunculardan bir tek Barış Gönenen ve Merve Engin’i biliyordum. Bir önceki yazımdan (Uğrak Yeri) hatırlayacağınız gibi Barış’ın oyunculuğunu çok beğeniyorum ve burada paylaşmak istediğim bir nokta var: İki akşam arka arkaya Barış’ı izledim iki farklı oyunda ve ikisinde de oldukça farklıydı, kendini tekrarlamadan bir oyunculuk çizdiğini düşünüyorum. Ses tonu bile farklıydı. Umut’u oynayan ve bu oyunla kendisini tanıdığım Cem Uslu’nun oyunculuğunu da çok sevdim.

Benim bireysel gücümü, askerlik kavramını ve toplumsal düzendeki konumu dâhil pek çok şeyi sorguladığım bir oyun oldu “Nerde Kalmıştık” . Üzerine bol bol konuşulası ve düşünülesi…