SİTEYE DAİR

Öncelikle hoşgeldiniz... Bloğumu 2012 martında heyecanla açtığımda, izlediğim oyunların bende yarattığı etkiyi ve birikimim yettiğince bu oyunları yorumlamayı ve paylaşmayı amaçlamıştım. Sanatın pek çok alanıyla ilgili olmama rağmen tiyatro ile akademik anlamda bir bağım yoktu, çevirmen olduğum için "Tiyatro Çevirmenliği" çok ilgimi çeken bir alandı. Kendimi geliştirebilmek adına pek çok oyun izledim, okudum, araştırdım, düşündüm. Halen devam eden ve edecek olan bu süreç, tiyatroya olan sevgimin dışında ayrı bir bilinç ve birikim kazandırdı. Bundan sonra oyunlarla ilgili yazılar dışında, tiyatroyla ilgili farklı paylaşımlar da yapmak niyetindeyim, çünkü sanat insanın ruhunu zenginleştirir. Bu zenginliği her zaman paylaşmak dileğiyle, Onur.

20 Nisan 2015 Pazartesi

LOZAN ARSENİC TİYATROSU'NA AMERİKA'DAN TRAJAL HARRELL TURNESİ: "ANTIGONE SR./TWENTY LOOKS OR PARIS IS BURNING AT THE JUDSON CHURCH (L)"


Pahalı bir ülkeye seyahat ediyor olsanız dahi iyice araştırdığınızda bütçenize uygun sanat kurumları ile karşılaşabiliyorsunuz. Lozan’daki modern sahne sanatları kurumu Arsenic Tiyatrosu’nda her zaman ve herkese tek tarife (13 Franc) uygulanıyor. 1980’li yılların sonunda Lozan’daki sahnelerin azlığı ve bağımsız bir sahne açma ihtiyacıyla kurulmuş olan Arsenic Tiyatrosu, endüstri ve zanaat meslekleri okulunun eski atölyesinde yer alıyor. Yani bir antrepoda! Yeni fikirler üretmeyi, risk almayı seven bu kurum her sezon on beş tane yeni ya da kendini kanıtlamış bağımsız grupların çalışmalarına ev sahipliği yapıyor. Performans, görsel sanatlar ve müzik iç içe. Çalışmaların daha fazla kişiye ulaşabilmesi için 13 Franc gibi, Cenevre’deki tiyatrolara göre daha cüzi bir fiyat sunuyorlar. Mekanlarına ulaşmak için yolda sorduğum birkaç kişinin hemen tarif etmesi sevindirici. Her birinin farklı bir sahne-seyirci ilişkisi olduğu belirtilen dört sahneden oluşan antrepo, prova ve gösteriler haricinde sanatçı atölyelerine ve sanat galerilerine de ev sahipliği yapıyor. Amerika’dan turneye gelen koreograf Trajal Harrell’ın çalışması da bunlardan biri.




  






Yale Üniversitesi mezunu New York’lu koreograf ve dansçı Harrell (d:1973), 2004 tarihli ilk çalışması “Notes on Less Than Zero”’dan sonra “Showpony” (2007), “Quartet for the End of Time (2008), “Twenty Looks or Paris is Burning at The Judson Church (S)” (2009) ve “(M)imosa/Twenty Looks or Paris is Burning at the Judson Church (M)” (Koreograflar Cecilia Bengolea, François Chaignaud ve Marlene Monteiro Freitas ile ortak, 2011) projelerini hazırlamış. 2001’den beri geleneksel Voguing’i postmodern dansla birleştirmek üzere çalışmalar yapmakta. (1960’larda Harlem’deki Afroamerikan ve Latin Amerikalı gay ve trans balolarındaki danslar önceleri “gösteri”, daha sonra “performans” adıyla anılır. Zamanla “voguing” şeklinde tanımlanmaya başlayan bu dans ve balo kültürüyle ilgili olarak 1990 tarihli ”Paris is Burning”  belgeseli aydınlatıcı olacaktır. (Yönetmen: Jennie Livingston) Yeni Queer sinemanın önemli filmlerinden biri addedilen bu belgesel 1991 Sundance Büyük Jüri Ödülü almıştı.) 





Harrell’ın çalışmaları Amerika dışında Fransa, Hollanda, Polonya, Almanya, Belçika, Hırvatistan ve Meksika’da sahnelenmiş. Pek çok koreografi merkezinin yanında, Avignon Festivali ve ImPulsTanz Viyana Uluslararası Dans Festivali’nde de yer alan, 2012’de ise Guggenheim Bursu’na layık görülen Harrell, “1963’te Harlem’de yaşayan biri Greenwich Bölgesi’ndeki Judson Church[1] gösterilerine katılsa ortaya nasıl bir sonuç çıkardı?” sorusundan hareketle çeşitli “Twenty Looks or Paris is Burning” yorumları ortaya koymuş. Bu yorumlar “extra small”dan “extra large”a kadar uzanan farklı beden ölçüleriyle nitelendiriliyor. Örneğin Judson Church'un dans ilkelerine uygun olarak değerlendirilen “small” versiyon küçük tiyatrolarda sahnelenmiş. Benim izlediğim “Antigone Sr./Twenty Looks or Paris is Burning at the Judson Church (L)” (ilk gösterim: 25 Nisan 2012, New York Live Arts) ise “large” versiyonuydu ve geniş sahneli antrepoda oynandı. Bu farklı yorumlar, aynı şekilde farklı cevaplar ortaya koyacağından özellikle tercih edilmiş. “Judson Church is Ringing in Harlem” adlı son ölçüdeki soru ise “1963’de, Greenwich Bölgesindeki Judson Church’den gelen biri Harlem’deki Voguing balolarına katılsa ortaya nasıl bir sonuç çıkardı?”ya dönüşmüş. Sahnelemelerde podyumlar kullanılmış, defile sahnelerine, “catwalk”a yer verilmiş.



 



Bu yorumların temelinde “Voguing kurallarıyla Yunan Tiyatrosu’nu yeniden yükseltebilme” düşüncesinin olduğu ve yasalara karşı gelen kadın figürü “Antigone” ile geçmişe (Judson Church filtreleri ile) yeni bir yorumla bakabilme ve geleceği yeniden inşa edebilme amacı güdüldüğü belirtiliyor.  Trajedi, kraliyet sarayında geçtiği, davranış kodları ve görünüş bakımından çok çeşitli modeller sunduğu için seçilmiş.  Antik Yunan Tiyatrosu’nda kadın rolleri de erkekler tarafından oynandığı ve Voguing kültürü ile Harrell’ın performans anlayışında “realness” (gerçeklik) önemli yer tuttuğu için tüm performansçılar erkeklerden oluşuyor. Ancak amaçlanan kesinlikle metne sadık bir yorum değil. Aksine performansla sahnelendiği anda yeni bir ürün ortaya koymak. Harrell, bunun için seyircinin oyuna dahil olabilmesini özellikle istediğini oyunun başında  belirtiyor. Nitekim sona doğru çalan dans şarkılarından birinde seyircilere ayağa kalkıp dans etme imkânı sunuluyor.  “Antigone”, “Paris is Burning” ve modern dans harmanıyla oluşmuş bu ilginç ve güzel  deneyimin tek zorlayıcı yanı iki saat on beş dakikalık süresi. Seyirci ilgisini canlı tutmak için uzun bir süre olduğunu düşündüm. Ancak denk gelinirse kaçırılmamalı. 9-10 Mayıs’ta Münih’te, 22 Mayıs’ta Bregenz’de olacaklar. Daha sonra ise “Antigone Sr.”den “Antigone Jr.” versiyonuna geçecekler. ("Senyör"den sonraki ölçü “Junior”). İlgilisi için haziran ayında  “The Return of the Modern Dance” ile Hollanda Festivali’nde ve “The Ghost of the Montpellier Meets the Samurai” ile Montpellier Dans Festivali’nde yer alacaklarını belirteyim.


MERAK EDENLER İÇİN




 
Trajal Harrell'ın web sitesi: http://betatrajal.org/home.html

 "Paris Is Burning" belgeseli: https://www.youtube.com/watch?v=pWuzfIeTFAQ

Arsenic Tiyatrosu web sitesi: http://www.arsenic.ch/







Arsenic Tiyatrosu'nda çektiğim oyun broşürleri ve Lozan öğrencilerinin 1982'den beri çıkardıkları kültür sanat gazetesi "L'auditoire"'ın mart sayısının afişi.



[1] Judson Church bünyesinde 1962’de kurulan “Judson Memorial Theater”, 1930 ve 1940’lı yılların dans tiyatrolarından sonraki ilk öncü hareketi yaparak postmodern dansı oluşturan Trisha Brown, Steve Paxton, Lucinda Childs gibi sanatçılara sahipti.


 


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder